• Search Research Projects
  • Search Researchers
  • How to Use
  1. Back to previous page

Description of the history of Japanese language teaching in Russia and Central Eastern Europe:focusing on the changes from the socialist era

Research Project

Project/Area Number 19K00735
Research Category

Grant-in-Aid for Scientific Research (C)

Allocation TypeMulti-year Fund
Section一般
Review Section Basic Section 02090:Japanese language education-related
Research InstitutionYokohama National University

Principal Investigator

OGAWA Yoshimi  横浜国立大学, 国際戦略推進機構, 教授 (50251773)

Project Period (FY) 2019-04-01 – 2024-03-31
Project Status Completed (Fiscal Year 2023)
Budget Amount *help
¥1,820,000 (Direct Cost: ¥1,400,000、Indirect Cost: ¥420,000)
Fiscal Year 2021: ¥650,000 (Direct Cost: ¥500,000、Indirect Cost: ¥150,000)
Fiscal Year 2020: ¥780,000 (Direct Cost: ¥600,000、Indirect Cost: ¥180,000)
Fiscal Year 2019: ¥390,000 (Direct Cost: ¥300,000、Indirect Cost: ¥90,000)
Keywords日本語教育史 / 冷戦時代 / 旧ソ連 / レニングラード大学 / 日本人講師 / 大阪外大 / 東海大学 / ハンガリー / 冷戦 / ソ連 / 大阪外国語大学 / 口述資料 / ロシア・中東欧 / 日本語教育 / 現代史 / 日本語教員 / 日本研究 / ロシア / 社会主義時代 / 対日政策 / 日本語研究 / 体制変換
Outline of Research at the Start

本研究は、ロシア・中東欧地域を対象に、社会主義時代から現代にいたるまでの日本語教育に関する資料を収集し、当地の日本語教育現代史を記述するものである。第二次世界大戦後のソヴィエトの日本語・日本研究は高い水準を誇りその伝統は東欧圏にも引き継がれた。当地での日本語人材の養成は、日本の国力や当該国の体制を背景に、どのような要因と関わり発展し、冷戦終結後の新体制で展開したのか、さらに、当時教師や学習者の立場にあった人々が、体制の交替と日本語教育や日本研究の意義の変化をどのようにとらえているのかという点を、口述資料をもとに明らかにしていく。

Outline of Final Research Achievements

The USSR produced a large number of Japanese researchers during the socialist era, and this study uses oral documents to clarify the system of Japanese language education at universities in the USSR and Japan that supported this. The growing political tensions between Japan and the USSR during the interwar period accelerated the development of Japanese-language personnel in the USSR, and this momentum continued unabated during the Cold War. Meanwhile, while exchange between the two countries did not progress after the signing of the Soviet-Japanese Joint Declaration (1956), the Russian Department of the Osaka University of Foreign Studies and Tokai University were involved in Soviet Japanese language teaching for their own purposes and promoted personal exchange.

Academic Significance and Societal Importance of the Research Achievements

言語教育の歴史には、言語人材の需要と国家間の緊張との間に大きな相関があることを示す事例が多数ある。社会主義時代のソ連における日本語教育もその一つである。本研究は、これまで断片しか知られていなかったソ連の日本語教育史の空白を埋めるとともに、日本の二つの大学が行った日本語教育が、従来とは異なる視座から安全保障をとらえていたことを示した。この成果は、あらゆる国際環境で教える言語教員養成の場において、複眼的視野育成のための素材となろう。

Report

(6 results)
  • 2023 Annual Research Report   Final Research Report ( PDF )
  • 2022 Research-status Report
  • 2021 Research-status Report
  • 2020 Research-status Report
  • 2019 Research-status Report
  • Research Products

    (27 results)

All 2023 2022 2021 2020 2019

All Journal Article (14 results) (of which Peer Reviewed: 1 results,  Open Access: 5 results) Presentation (11 results) (of which Int'l Joint Research: 7 results,  Invited: 2 results) Book (2 results)

  • [Journal Article] 冷戦時代のソ連の日本語研究・日本語教育2023

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      ことばと文字

      Volume: 16 Pages: 178188-178188

    • Related Report
      2023 Annual Research Report 2022 Research-status Report
    • Peer Reviewed
  • [Journal Article] 漢字の記憶法、16世紀にさかのぼる2023

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      Romazi no Nippon

      Volume: 675 Pages: 69-69

    • Related Report
      2023 Annual Research Report
    • Open Access
  • [Journal Article] 妄想インタヴュー:外山高一先生2023

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      ウラリカ

      Volume: 18 Pages: 5156-5156

    • Related Report
      2023 Annual Research Report
    • Open Access
  • [Journal Article] ハンガリーで日本語とモンゴル語を教授 外山高一の活動2022

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      Romazi no Nippon

      Volume: 674

    • Related Report
      2022 Research-status Report
    • Open Access
  • [Journal Article] ハンガリーの日本語教師ー1910年代から1960年代を中心にー2022

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      日本語教育連絡会議論文集

      Volume: 35 Pages: 30-38

    • Related Report
      2022 Research-status Report
    • Open Access
  • [Journal Article] 冷戦下旧ソ連の日本語教育史の一断面 ― 日本の国立大学の20年に及ぶ試み ―2021

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      日本語教育連絡会議論文集

      Volume: 34

    • Related Report
      2021 Research-status Report
    • Open Access
  • [Journal Article] ソ連の日本語研究・日本語教育ーレニングラードを中心に2021

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      新世紀人文学論究

      Volume: 4 Pages: 237-250

    • Related Report
      2020 Research-status Report
  • [Journal Article] ソ連の日本語教師岸田泰政2021

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      日本語教育連絡会議論文集

      Volume: 33 Pages: 7-16

    • Related Report
      2020 Research-status Report
  • [Journal Article] 日本語学習と社会背景―19 世紀のフランスとイタリアの事例から―2020

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      ヨーロッパ日本語教育

      Volume: 24 Pages: 459-465

    • Related Report
      2020 Research-status Report
  • [Journal Article] ウィーンの日本研究・日本語教育に携わった人々 ― 戦間期を中心に ー2020

    • Author(s)
      小川誉子美,重盛千香子
    • Journal Title

      日本語教育連絡会議論文集

      Volume: 32 Pages: 23-28

    • Related Report
      2019 Research-status Report
  • [Journal Article] イタリアの日本語教育と日本人教師の活動ー1930年代から1950年代の日伊交流を中心に2019

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      新世紀人文学論究

      Volume: 3 Pages: 69-84

    • NAID

      40022132322

    • Related Report
      2019 Research-status Report
  • [Journal Article] 日本におけるフィンランドの紹介ー戦後20年間の活動内容と意義2019

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      日本とフィンランドの出会いとつながり

      Volume: ー Pages: 171-184

    • Related Report
      2019 Research-status Report
  • [Journal Article] Suomea tunnetuksi tehneet japanilaiset oppilaineen kahdella sodanjalkeisella; vuosikummenella.2019

    • Author(s)
      Yoshimi OGAWA
    • Journal Title

      Suomi ja Japani. Kaukaiset mutta laheiset

      Volume: ー Pages: 164-177

    • Related Report
      2019 Research-status Report
  • [Journal Article] 海外の日本語教師と学習者の活動に関する一考察ー北欧フィンランドの事例から2019

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Journal Title

      日本語教育連絡会議論文集

      Volume: 31 Pages: 93-101

    • Related Report
      2019 Research-status Report
  • [Presentation] 「危機」における日本語教育のレジリエンス ―感染症・国際間摩擦・災害と対峙した100年と未来への示唆―2023

    • Author(s)
      田中祐輔・平高史也・小川誉子美・川端祐一郎
    • Organizer
      日本語教育学会春季大会
    • Related Report
      2023 Annual Research Report
  • [Presentation] 邦字紙に見るハンガリーの日本語教師2022

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Organizer
      第35回日本語教育連絡会議
    • Related Report
      2022 Research-status Report
    • Int'l Joint Research
  • [Presentation] 冷戦時代の「交換制度」と日本人講師の系譜ーレニングラード大学と大阪外国語大学の場合ー2022

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Organizer
      日本語教育史研究会2021年度研究発表会
    • Related Report
      2021 Research-status Report
  • [Presentation] ドイツと日本語、橫浜、人物秘話~17世紀から第2次世界大戦期までを辿る~2021

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Organizer
      日独交流160周年記念 講演会、横浜日独協会
    • Related Report
      2021 Research-status Report
  • [Presentation] ソ連時代の日本語教師とその資料について2021

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Organizer
      第31回日本資料専門家欧州協会年次大会
    • Related Report
      2021 Research-status Report
    • Int'l Joint Research
  • [Presentation] 冷戦時代の日本語教育史  ― 日本とソ連・東欧間の交流協定に注目して2021

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Organizer
      第34回日本語教育連絡会議
    • Related Report
      2021 Research-status Report
    • Int'l Joint Research
  • [Presentation] 旧ソ連の日本語教育2020

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Organizer
      第33回日本語教育連絡会議
    • Related Report
      2020 Research-status Report
    • Int'l Joint Research
  • [Presentation] デジタルアーカイブでのぞく自宅で日本語教育史研究2020

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Organizer
      日本語教育史研究会2020年度ワークショップ
    • Related Report
      2020 Research-status Report
    • Invited
  • [Presentation] 戦間期ウィーンの日本語教育ード・チョンホ、岡正雄、A.スラヴィークをめぐって2019

    • Author(s)
      小川誉子美, 重盛千香子
    • Organizer
      第32回日本語教育連絡会議
    • Related Report
      2019 Research-status Report
    • Int'l Joint Research
  • [Presentation] 日本語学習と社会背景―19世紀のフランスとイタリアの事例から2019

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Organizer
      第23回ヨーロッパ日本語教育シンポジウム
    • Related Report
      2019 Research-status Report
    • Int'l Joint Research
  • [Presentation] 日本におけるフィンランド―1950年代を中心に2019

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Organizer
      Suomen ja Japanin diplomaattisuhteiden 100-vuotisjuhlaseminaari
    • Related Report
      2019 Research-status Report
    • Int'l Joint Research / Invited
  • [Book] 開国前夜、日欧をつないだのは漢字だった:東西交流と日本語との出会い2023

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Total Pages
      224
    • Publisher
      ひつじ書房
    • ISBN
      9784823411892
    • Related Report
      2023 Annual Research Report
  • [Book] 蚕と戦争と日本語2020

    • Author(s)
      小川誉子美
    • Total Pages
      413
    • Publisher
      ひつじ書房
    • ISBN
      9784823410314
    • Related Report
      2019 Research-status Report

URL: 

Published: 2019-04-18   Modified: 2025-01-30  

Information User Guide FAQ News Terms of Use Attribution of KAKENHI

Powered by NII kakenhi